Μετάνοια μπροστά στη θύρα του θανάτου

Μετάνοια μπροστά στη θύρα του θανάτου

Δημήτριος Παναγόπουλος 

Μιλάμε για μετάνοια, εξομολόγηση και θεία Κοινωνία μπροστά στη θύρα του θανάτου, και γεννάται το ερώτημα: θα είναι ειλικρινής, πηγαία, αληθινή; Διότι η μετάνοια αυτή γίνεται περισσότερο από βία παρά από θέληση. Η ασθένεια μάλλον και ο θάνατος είναι η αιτία, και όχι η μετάνοια και η αγάπη προς τον Θεό.

Ας πούμε ένα παράδειγμα. Ένα άλογο ζευγμένο στην άμαξα αρπάζει τα χαλινάρια στο στόμα του και τρέχει χωρίς τον αμαξηλάτη. Τρέχοντας, φτάνει σε ένα μεγάλο χαντάκι ή έναν μεγάλο ποταμό και εκεί σταματά. Και ερωτάται: σε ποιον πρέπει να αποδώσουμε την αιτία του σταματήματός του, στον ποταμό που βρέθηκε μπροστά του, ή στον αμαξηλάτη που ξαναέπιασε το χαλινάρι στο χέρι; Είναι φανερό ότι ο ποταμός τού έκοψε την ορμή και όχι ο αμαξηλάτης.

«Από την ενοχή στη μετάνοια»: Συζήτηση στα «Ευαγγελίστρια 2024»

Η ενοχή γεννάται γιατί προδώσαμε μία αγάπη που μας δόθηκε. Η μετάνοια είναι η απόφαση ότι ο δρόμος που πήραμε δεν βγαίνει. Πρόκειται για μία αποδοχή ότι τα μέχρι τώρα βήματα μας, οι μέχρι τώρα απόπειρες μας για να βρούμε αυτήν την μία αγάπη, αυτήν την πληρότητα, δεν λειτουργούν. 

 

Του Σταμάτη Μιχαλακόπουλου / Ι. Ν. Ευαγγελιστρίας Πειραιώς

 

Στο «Ενοριακό Αρχονταρίκι» του Ιερού Ναού Ευαγγελιστρίας Πειραιώς και στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Ευαγγελίστρια 2024», την Δευτέρα 22 Απριλίου ο κ. Ηλίας Λιαμής, Δρ. Θεολογίας - Μουσικολόγος - Συγγραφέας, φιλοξένησε τον κ. Κυριάκο Βλασσόπουλο, Ψυχοθεραπευτή, Ομαδικό αναλυτή, σε μια συζήτηση με θέμα «Από την ενοχή στη μετάνοια».

Πρώτα η ενότητα στην Ορθοδοξία

Πρώτα η ενότητα στην Ορθοδοξία

Του Γιώργου Ν. Παπαθανασόπουλου

Ο Οικουμενικός Πατριάρχης κ. Βαρθολομαίος την 31η του παρελθόντος Μαρτίου, ημέρα Κυριακή, που εκείνη την ημέρα εόρτασαν το Πάσχα οι Ρωμαιοκαθολικοί και οι Προτεστάντες, εξέφρασε την ευχή από το επόμενο έτος 2025 να καθιερωθεί κοινός εορτασμός του Πάσχα και των Ορθοδόξων Χριστιανών με αυτούς. Το έκαμε κατά την ομιλία του στον Ι.Ν. Αγίων Θεοδώρων της Κοινότητας Βλάγκας Κωνσταντινουπόλεως. Η ευχή του προκαλεί εύλογη απορία, αφού εκφράστηκε σε περίοδο κατά την οποία η Ορθόδοξος Εκκλησία, μετά από αιώνες, βιώνει βαθύ σχίσμα στους κόλπους Της. Της ευχής για κοινό εορτασμό του Πάσχα με τους ετεροδόξους θα έπρεπε να προηγείται η προσπάθεια για επαναφορά της ενότητας μεταξύ των ομοδόξων.

Η αληθινή μακαριότητα – Διδάγματα του 1ου ψαλμού

Πρωτοπρεσβύτερος Κωνσταντίνος Παπαγιάννης (†) 

Στον 1ο ψαλμό (*) ο ποιητής κάνει λόγο για τη μακαριότητα, την ευτυχία. Ποιος δεν την επιθυμεί; Η ευτυχία είναι ο πόθος κάθε ανθρώπου. Πώς εννοεί όμως ο άνθρωπος την ευτυχία; Και πού την αναζητεί και τη στηρίζει; Ποιες νομίζει ότι είναι οι συνθήκες και ποιοι οι παράγοντες που θα του εξασφαλίσουν την ευτυχία; Συνήθως θεωρεί ευτυχία την άνετη, ευχάριστη και χαρούμενη διαβίωσι εδώ στην παρούσα ζωή. Και γι’ αυτό πιστεύει ότι θα είναι ευτυχισμένος, αν έχη υγεία, αν επιτύχη και αναδειχθή ως επιστήμων ή επιχειρηματίας, αν επιτύχη στην οικογενειακή του αποκατάστασι, αν αποκτήση πλούτο, αν καταλάβη εξέχουσες θέσεις και αποκτήση δόξες και τιμές κοσμικές. Η πείρα όμως βεβαιώνει ότι όλα αυτά είναι πρόσκαιρα και αβέβαια, πολύ συχνά εξαφανίζονται και δεν παρέχουν ασφάλεια στον άνθρωπο. Και τότε είναι δυστυχισμένος εκείνος που στήριξε σ’ αυτά την ευτυχία του.

Ο πόλεμος των δαιμόνων κατά του ανθρώπου για όλη του τη ζωή!

Ό διάβολος πλησίασε το Θεάνθρωπο μέ πειρασμούς. Ποιός ἄνθρωπος γλιτώνει ἀπ' αὐτόν;

Αὐτός πού κάνει τό θέλημα τοῦ διαβόλου δεν περιμένει προσβολές, γιατί ἁπλά γυροφέρνει πάντα κοντά στον πονηρό.

Μόλις αρχίζει να συνέρχεται κι ἔχει τήν πρόθεση να ξεκινήσει μιά καινούργια ζωή, σύμφωνη μέ τό θέλημα τοῦ Θεοῦ, ἐνεργοποιεῖται ἀμέσως ὁλόκληρο τό βασίλειο τοῦ σατανᾶ. Σπεύδουν νά ἐξαφανίσουν τίς καλές σκέψεις καί προθέσεις τοῦ ἀνθρώπου πού μετανοεί, μέ κάθε τρόπο που διαθέτουν.

Ἄν δέν κατορθώσουν νά τόν μεταστρέψουν, προσπαθοῦν νά ἐμποδίσουν τη μετάνοια καί τήν ἐξομολόγησή του. Ἄν δέν κατορθώσουν οὔτε κι αὐτό, ἀγωνίζονται να σπείρουν ζιζάνια, να τ' ανακατέψουν μέ τούς καρπούς τῆς μετάνοιας και να διακόψουν τόν ἀγώνα του γιά τήν κάθαρση τῆς καρδιᾶς.

Ο όσιος Αμβρόσιος της Όπτινα πηγή παρηγοριάς

Αναρίθμητοι πιστοί πήγαιναν στη Σκήτη της Όπτινα για να συναντήσουν τον όσιο Αμβρόσιο. Να τι διηγείται ένας απ’ αυτούς:

«Πόσο χαρούμενα σκιρτούσε η καρδιά, όταν, βαδίζοντας στο σκιερό δάσος, αντίκριζες στο τέλος του δρόμου το καμπαναριό της σκήτης και μετά, στη δεξιά πλευρά, το ταπεινό κελί του στάρετς! Πόσοι άνθρωποι έφταναν εκεί κάθε μέρα! Πώς πήγαιναν και πώς έφευγαν! Πήγαιναν θλιμμένοι κι έφευγαν χαρούμενοι. Οι απελπισμένοι είχαν βρει την ελπίδα. Οι άθεοι είχαν βρει την πίστη. Οι ταραγμένοι είχαν βρει την ειρήνη.

» Γιατί; Επειδή εκεί υπήρχε ο στάρετς, η πηγή κάθε παρηγοριάς και κάθε ευλογίας. Δεν τον ένοιαζε ούτε το όνομα του ανθρώπου ούτε η κοινωνική του θέση, παρά μόνο η ψυχή του. Γι’ αυτήν την πολύτιμη ψυχή θυσιαζόταν, για να τη σώσει, για να τη φέρει στον δρόμο του Θεού.

Τὰ Μυστήρια, Κάλλιστος Γουέαρ Ἐπίσκοπος Διοκλείας

«Ὁ Λυτρωτής μας, ποὺ τὸν βλέπαμε κάποτε σωματικά, τώρα εἶναι παρὼν στὰ μυστήρια»

Ἅγ. Λέων ὁ Μέγας

 

Τὰ μυστήρια κατέχουν κεντρικὴ θέση στὴ Χριστιανικὴ λατρεία. «Καὶ ἄλλως δὲ μυστήριον καλεῖται», γράφει ὁ ἅγ. Ἰωάννης ὁ Χρυσόστομος γιὰ τὴν Εὐχαριστία, «ὅτι οὒχ ἅπερ ὁρῶμεν πιστεύομεν, ἀλλ’ ἕτερα ὁρῶμεν, καὶ ἕτερα πιστεύομεν… Ἀκούω σῶμα Χριστοῦ, ἑτέρως ἐγὼ νοῶ τὸ εἰρημένον, ἑτέρως ὁ ἄπιστος». Αὐτὸς ὁ διπλὸς χαρακτῆρας, ὁ ταυτόχρονα ἐξωτερικὸς καὶ ἐσωτερικός, εἶναι τὸ διακριτικὸ χαρακτηριστικό τοῦ μυστηρίου: τὰ μυστήρια, ὅπως καὶ ἡ Ἐκκλησία, εἶναι ταυτόχρονα ὁρατὰ καὶ ἀόρατα. Σὲ κάθε μυστήριο ὑπάρχει ὁ συνδυασμὸς ἑνὸς ἐξωτερικοῦ, ὁρατοῦ σημείου μὲ μία ἐσωτερική, πνευματικὴ χάρη. Στὸ βάπτισμα ὁ χριστιανὸς ὑφίσταται μία ὁρατὴ κατάδυση στὸ νερό, ἐνῷ ταυτόχρονα καθαρίζεται ἐσωτερικὰ ἀπὸ τὶς ἁμαρτίες του. Στὴν Εὐχαριστία λαμβάνει αὐτό, ποὺ ἀπὸ ὁρατὴ ἄποψη εἶναι ἄρτος καὶ οἶνος, ἐνῷ στὴν πραγματικότητα μεταλαμβάνει τὸ Σῶμα καὶ τὸ Αἷμα τοῦ Χριστοῦ.

ΟΙ ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΕΣ ΑΞΙΕΣ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΜΕΛΛΟΝ ΜΑΣ

ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΧΟΛΕΒΑΣ

Ο ελληνικός λαός διαψεύδει τους μελλοντολόγους! Ενώ τα τελευταία χρόνια διαβάζαμε βαρύγδουπες προβλέψεις ότι μετά την πανδημία θα μειωθεί αισθητά η πίστη των ανθρώπων στον Θεό, η έρευνα της ΔιαΝΕΟσις (σε συνεργασία με την METRON ANALYSIS) με τίτλο «Τι πιστεύουν οι Έλληνες 2024» καταλήγει στο αντίθετο αποτέλεσμα.

Η έρευνα αυτή διεξάγεται κάθε δύο χρόνια και καταγράφει τις απόψεις των Ελλήνων για μία σειρά από κοινωνικά, ηθικά και πολιτιστικά ζητήματα. Όταν η έρευνα ανακοινώθηκε στο Οικονομικό Φόρουμ των Δελφών, όλοι εντυπωσιάσθηκαν από το ποσοστό του 79.9% των ενηλίκων Ελλήνων που δηλώνουν ότι πιστεύουν στον Θεό. Το ποσοστό χαρακτηρίζεται ως ένα από τα υψηλότερα σε όλη την Ευρώπη. Μάλιστα συνοδεύεται και από την απάντηση ότι το 50,7%, περισσότεροι από τους μισούς, δηλώνουν ότι είναι στενή η σχέση τους με τη θρησκεία. Ακόμη πιο ενδιαφέρουσα είναι μία λεπτομέρεια. Ότι και στην ηλικία των 17-24 ετών το 80,3% απήντησε ότι πιστεύει στον Θεό. Δηλαδή η νέα γενιά, που αποτελεί το μέλλον της πατρίδας μας, δεν διαφοροποιείται από τον μέσο όρο όσον αφορά αυτό το σημαντικό ζήτημα.

Λόγος εις την Εʼ Κυριακή των Νηστειών (Αγ. Νικόλαος Βελιμίροβιτς)

(Μαρκ. ι´ 32-45)

Η ταπείνωση του Κυρίου μας Ιησού Χριστού είναι ένα γεγονός τόσο αξιοθαύμαστο, όσο είναι τα θαύματα κι η Ανάστασή Του. Είναι το θαύμα των θαυμάτων. Φόρεσε το στενόχωρο ανθρώπι­νο σώμα σαν σκλάβος κι έγινε Δούλος των δούλων Του.

Γιατί οι άνθρωποι προσπαθούν να φαίνονται πιο σπου­δαίοι και πιο καλοί απ’ ό,τι πραγματικά είναι; Τα χόρ­τα του αγρού δεν το επιδιώκουν αυτό, ούτε τα ψάρια στο νερό ή τα πουλιά στον αέρα. Γιατί τότε οι άνθρω­ποι το θέλουν τόσο πολύ και το προσπαθούν; Επειδή έναν καιρό ήταν πραγματικά πιο σπουδαίοι και πιο κα­λοί απ’ ό,τι είναι σήμερα κι η σκιά της μνήμης αυτής τους πιέζει να υπερβάλουν σε μεγαλοσύνη και καλοσύ­νη. Κινούνται πάνω σ’ ένα νήμα που πότε τεντώνουν και πότε χαλαρώνουν οι δαίμονες.

Η ΜΥΡΟΦΟΡΑ ΚΑΙ Η ΚΟΣΚΙΝΟΥ (Κυριακὴ Ε΄ Νηστειῶν)

π. Δημητρίου Μπόκου 

Ὁ Χριστὸς ἀνέβαινε γιὰ τελευταία φορὰ στὰ Ἱεροσόλυμα γιὰ τὴν ἑορτὴ τοῦ Πάσχα. Καθ’ ὁδὸν προέλεγε στοὺς μαθητές του τὴ σύλληψή του, τὸν μαρτυρικό του θάνατο, ἀλλὰ καὶ τὴν τριήμερη Ἀνάστασή του. Οἱ μαθητές του ὅμως δὲν μποροῦσαν ἀκόμα νὰ κατανοήσουν τὸ μυστήριο τοῦ Σταυροῦ καὶ τῆς Ἀνάστασης. Δὲν εἶχαν λάβει τὴ φωτιστικὴ χάρη τοῦ Ἁγίου Πνεύματος. Σκέφτονταν ἀκόμα ἀνθρώπινα. Θεωροῦσαν τὴ βασιλεία τοῦ Χριστοῦ ἐπίγεια. Ἀναλογίζονταν ποιὰ θέση θὰ μποροῦσαν νὰ ἐξασφαλίσουν αὐτοὶ σ’ αὐτήν. Ἔτσι δυὸ ἀπ’ αὐτούς, ὁ Ἰάκωβος καὶ ὁ Ἰωάννης, ζήτησαν ἀπὸ τὸν Χριστὸ ἐπίσημες θέσεις καὶ ἀξιώματα (Κυριακὴ Ε΄ Νηστειῶν).

Τι είναι η Παναγία για τον κόσμο;

Ακούραστος ο γέρο – Πέτρος καθάριζε κρεμμύδια στην πανήγυρη της Παναγίας για την εσπερινή τράπεζα. Θα έρχονταν πατέρες και ψαλτάδες από την έρημο να στολίσουν την αγρυπνία.

Και πως έκανε ο γέρο - Πέτρος άμα ξεκινούσε τα μέγιστα ανοιξαντάρια του Κουκουζέλη και το Θεοτόκε Παρθένε του Μπερεκέτη!

Και όλο σκούνταγε τον Δανιήλ τον Εκκλησιαστικό να κουνήσει ακόμα πιο δυνατά τον χορό και τον πολυέλαιο.

-Ω Θεέ μου, και πως θα είναι στον παράδεισο, ακούγονταν η φωνή του γέρο-καλόγερου.

Παρότι το στασίδι του ήταν μπροστά στα γεροντικά, εκείνος με ευλογία του ηγουμένου στεκόταν σε εκείνα των αρχαρίων, στο στασίδι που στάθηκε όταν πρωτόρθε στο μοναστήρι. Ώρες όρθιος στην Εκκλησία, όμοιο Χερουβείμ που λάτρευε με σεβασμό τον Θεό Του.

Όσιος Ιωσήφ Ησυχαστής: Πώς ελκύουμε την Θεία Χάρη

«Είναι σκληρός ο αγώνας εναντίον της φιλαυτίας, όλα όμως τα κάνει η Χάρις του Θεού.

Eάν ο άνθρωπος, ιδιαίτερα στο ξεκίνημά του, δεν εφαρμόσει αυστηρότητα, η δειλία και η φιλαυτία του κόβουν τον αέρα.

Και αν ο άνθρωπος δεν μπαίνει μέσα στην θάλασσα των πειρασμών μόνο με την πίστη και

χωρίς προφυλάξεις, δεν βρίσκει αισθητή αντίληψη από τον Θεό, και τότε δεν πάει μπροστά ούτε βήμα.

Όπως μας γράψουν οι άγιοι Πατέρες (και εννοούσε τον αββά Ισαάκ, τον όποιο είχε αχώριστο σύντροφο) αν ο νους δεν δει αισθητά την θεία βοήθεια, που λέγεται “πείρα θείας αντιλήψεως”, δεν αποκτά αυταπάρνηση και οι προφάσεις της φιλαυτίας τον αποπλανούν.

Έτσι ταλαντεύεται και καταλήγει στον συμβιβασμό.

Γι’ αυτό μην είστε δειλοί, ιδίως τώρα στο ξεκίνημά σας.

Έτσι θα προκαλέσετε την θεία Χάρη.

Αυτή συνηθίζει να παρηγορεί τους βεβαιοπίστους και όσους για την θεία εντολή και αγάπη ορμούν στο πέλαγος της αυταπαρνήσεως.

Όταν τελικά πληροφορηθεί ο νους την παρουσία της βοήθειας σε όσους πιστεύουν, τότε μπαίνει σε άλλου είδους πίστη, που δεν είναι η εισαγωγική όπως σε κάθε πιστό, αλλά όπως την λέγουν οι Πατέρες είναι η “πίστη της θεωρίας”.

Πνευματικές συμβουλές, Αββάς Ισαάκ ο Σύρος

Ο αληθινός μοναχός πρέπει, σε όλες τις εκδηλώσεις και τις πράξεις του, να είναι παράδειγμα ωφέλιμο γι’ αυτούς που τον βλέπουν και τον παρακολουθούν· για να βλέπουν δηλαδή τις λαμπερές σαν τις ακτίνες αρετές του οι εχθροί της αλήθειας, και να ομολογήσουν, ακόμη κι αν δεν το θέλουν, ότι υπάρχει στους χριστιανούς βέβαιη και σταθερή ελπίδα σωτηρίας και, έτσι, να τρέχουν κοντά του, όπως τρέχουν στο καταφύγιο, για να σωθούν. Αυτό θα έχει ως αποτέλεσμα να ανυψωθεί το κύρος και η δύναμη της Εκκλησίας κατά των εχθρών της, και πολλοί να θελήσουν να μιμηθούν την αρετή του, και να απομακρυνθούν από την κοσμική φθορά, και αυτός να γίνει σεβαστός για το κάλλος της αρετής του. Διότι η αληθινή μοναχική πολιτεία είναι καύχημα της Εκκλησίας του Χριστού. (43)

Άγιος Ιωάννης ο Ράπτης ο Νεομάρτυρας εξ Ιωαννίνων (1500 - 1526)

Δρ. Τριαντ. Απ. Σιούλης, Σχ. Σύμβ. Θεολόγων Ηπείρου, Κερκύρας και Λευκάδος

Ο ΝΕΟΜΑΡΤΥΣ ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΕΞ ΙΩΑΝΝΙΝΩΝ ΣΤΗΝ ΥΜΝΟΛΟΓΙΑ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ

(επανάληψη)

Τη 18η του αυτού Μηνός Μνήμη του Αγίου Ιωάννου του Νεομάρτυρος εξ Ιωαννίνων

Bληθείς καμίνου εν μέσω Iωάννη,
Xριστώ προσήδες ύμνον ευχαριστίας.

Σε όλες τις εποχές η Εκκλησία μας, που κατά τον Απόστολο Παύλο και τους Πατέρες είναι «Σώμα Χριστού» και «ο Χριστός παρατεινόμενος εις τους αιώνας», καλούσε και καλεί τους ανθρώπους να ενταχθούν στο Σώμα της και τις κοινωνίες να γίνουν Εκκλησία, «Σώμα Χριστού». Καλούσε δηλαδή τους ανθρώπους να γίνουν «μιμηταί Χριστού» κατά το Παύλειο «μιμηταί μου γίνεσθαι καθώς καγώ Χριστού», προβάλλοντας με άλλα λόγια ως πρότυπο ανθρώπου τον Θεάνθρωπο Ιησού Χριστό και κατ’ επέκταση τους θεούμενους «μιμητάς Χριστού», τους Αγίους μας.

Από την πλευρά τους οι πιστοί, οι φιλόχριστοι ευσεβείς χριστιανοί, ακολουθώντας τις προτροπές της, όχι ιδεαλιστικά και μηχανικά ή από φόβο αλλά από πίστη πραγματική (και για τους χριστιανούς το «πιστεύειν» είναι τρόπος ζωής), προσπαθούσαν και προσπαθούν να φανούν αντάξιοι της κλίσεως αυτής. Να αγιάσουν. Αυτός πρέπει να είναι ο στόχος μας.

Ο Παπαδιαμάντης και ο Μεγάλος Κανόνας

Σ’ ένα δρόμο της συνοικίας «Ράχη» στην Πορταριά έχει δοθεί το όνομα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη. Ήταν τόσο μεγάλη η προσωπικότητα του Παπαδιαμάντη στο χώρο της Ελληνικής Λογοτεχνίας, ώστε αρκούσε αυτό και μόνο να εξηγήσει την ονοματοδοσία αυτή. Η αφορμή όμως στο να δοθεί το όνομα του Παπαδιαμάντη σ’ αυτό το δρόμο ήτανε η παρακάτω:

Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης είχε έναν αδελφό, το Γιώργη, που είχε παντρευτεί στην Πορταριά και σ’ αυτή εγκαταστάθηκε. Διετέλεσε επί πολλά χρόνια γραμματέας της Κοινότητας Πορταριάς, τότε Δήμου Ορμινίου. Το σπίτι που καθότανε ήταν στην μικρή πλατεία, όπου η θολωτή βρύση και ο μεγάλος πλάτανος της «Ράχης», απέναντι από το αρχοντικό του Τσοποτού, τώρα ξενοδοχείο «Δεσποτικό». Έτσι ο εκφραστής του ταπεινού, του αυθεντικού και αδιάφθορου ελληνικού κόσμου, ο κοσμοκαλόγερος Αλ. Παπαδιαμάντης, είχε επισκεφθεί πολλές φορές την Πορταριά, για να δει τον αδελφό και τα ανήψια του.

«ΨΥΧΗ ΜΟΥ, ΨΥΧΗ ΜΟΥ, ΑΝΑΣΤΑ ΤΙ ΚΑΘΕΥΔΕΙΣ ....», Ο ΜΕΓΑΣ ΚΑΝΩΝ

Ήχος πλ. β' 

Ψυχή μου ψυχή μου | Θρασύβουλος Στανίτσας

Τόν Μέγα Κανόνα συνέθεσε ὁ ἅγιος Ἀνδρέας ὁ Ἱεροσολυμίτης. Μοναχός κατ᾿ ἀρχάς στήν Μονή τοῦ Ἁγίου Σάββα στά Ἱεροσόλυμα, ἦλθε στήν Κωνσταντινούπολη γιά ἐκκλησιαστική ἀποστολή. Ἐκεῖ παρέμεινε καί ἀνέλαβε διάφορα ἐκκλησιαστικά ὑπουργήματα καί τέλος ἀνεδείχθη ἀρχιεπίσκοπος Κρήτης. Ἀπέθανε γύρω στά 740 μ.Χ. στήν Ἐρεσό τῆς Λέσβου...

Μέσα στό πλαίσιο τῆς κατανυκτικῆς περιόδου τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς «ὁ κατανύξεως μεστός» Μέγας Κανών προσφέρει ἕνα συγκλονιστικό βίωμα. Μπαίνει στό στόμα τοῦ πιστοῦ σάν φωνή, σάν ἐγερτήριο, σάν ἀφυπνιστικός σεισμός. Σάν ἀποστροφή στήν κοιμωμένη καί ραθυμοῦσα ψυχή του.

Τοῦτο ἀνακεφαλαιώνει τό θαυμαστό προοίμιο τοῦ κοντακίου τοῦ Ρωμανοῦ τοῦ Μελωδοῦ, πού συμψάλλεται μέ τόν Μέγα Κανόνα:

«Ψυχή μου, ψυχή μου, ἀνάστα, τί καθεύδεις τό τέλος ἐγγίζει καί μέλλεις θορυβεῖσθαι·

ἀνάνηψον οὖν, ἵνα φείσηταί σου Χριστός ὁ Θεός, ὁ πανταχοῦ παρών καί τά πάντα πληρῶν».

Η σωτηρία είναι συνειδητό γεγονός

π. Συμεών Κραγιόπουλος (†) 

Να θυμηθούμε αυτό που ιδιαίτερα τονίζει ο Vl. Lossky στο βιβλίο “Η μυστική θεολογία της Ανατολικής Εκκλησίας”: «Το γεγονός της σωτηρίας είναι συνειδητό γεγονός. Δεν είναι μαγικό γεγονός». Ενσυνείδητα ο άνθρωπος εκλέγει τον Θεό, ενσυνείδητα πιστεύει στον Θεό, ενσυνείδητα παραδίδει τον εαυτό του στον Θεό και κάνει τον αγώνα του. Δεν γίνονται έτσι στα κλέφτικα τα πράγματα ή στον ύπνο ή με μαγικό τρόπο.

Θα δει κανείς όλη τη βρωμιά της υπάρξεώς του, θα δει όλη την αμαρτία του. Όποιος δεν τολμά, όποιος φοβάται να τα δει, θα ταλαιπωρείται μια ζωή, και δεν θα γίνει τίποτε. Όποιος όμως είναι ταπεινός και εκ των προτέρων, με όσα έχει ακούσει, έχει διάθεση να δει τον εαυτό του και ούτε θα φοβηθεί ούτε θα τρομάξει ούτε θα δειλιάσει πώς να εκτεθεί στα μάτια του, αυτός θα δει όλη την εξαχρείωση μέσα του. Πρέπει να δει κανείς την αμαρτία του, να δει την εξαχρείωση, να δει το κακό που έχει μέσα του. Έτσι ταπεινώνεται κανείς.

Ο μακαριστός π. Επιφάνιος Θεοδωρόπουλος περί κοινού εορτασμού του Πάσχα μετά των ετεροδόξων

Η Εκκλησία της Ελλάδος, αν ευρεθή ενώπιον προτάσεως περί κοινού εορτασμού του Πάσχα ή οιασδήποτε άλλης εορτής μετά των ετεροδόξων, οφείλει να αρνηθή και συζήτησιν καν περί του θέματος. Τοιαύτη συζήτησις πρέπει να αποκλεισθή παντί σθένει και πάση θυσία, διότι αποτελεί ανατροπήν εκ των θεμελίων της Ορθοδόξου Δογματικής και ιδία της Εκκλησιολογίας. Ή πιστεύομεν ότι είμεθα η Μία, Αγία, Καθολική και Αποστολική Εκκλησία ή δεν πιστεύομεν. 

Η Ορθόδοξος Εκκλησία, πεποιθυία ότι αύτη και μόνη είνε το Σώμα του Χριστού, ο στύλος και το εδραίωμα της Αληθείας, το Ταμείον της Χάριτος, το Εργαστήριον της Σωτηρίας, ενδιαφέρεται μεν ζωηρότατα περί της εις αυτήν επιστροφής των πεπλανημένων, αδιαφορεί όμως τελείως περί των εσωτερικών αυτών ζητημάτων, εν όσω ούτοι μένουν εν τη πλάνη.

Εργασία των εντολών, Από τη Φιλοκαλία

Να ζητάς τον Κύριο στην οδό, δηλαδή στην καρδιά σου, με τις εντολές. Γιατί όταν ακούσεις τον Ιωάννη να φωνάζει και να προστάζει όλους να ετοιμάσουν τις οδούς και να κάνουν ίσιους τους δρόμους (Ματθ. 3:3), να θεωρήσεις ότι εννοεί τις εντολές και τις καρδιές και τις πράξεις. Και είναι αδύνατο να κάνει κανείς ευθεία την οδό των εντολών και ακατάκριτο το έργο του, χωρίς την ευθύτητα της καρδιάς.

Οι αγωνιστές έρχονται πάλι στο αρχικό αξίωμα με δυο εντολές, την υπακοή και τη νηστεία. Γιατί όλη η κακία μπήκε στο γένος των ανθρώπων από τα αντίθετα αυτών. Όσοι τηρούν τις εντολές με την υπακοή, επιστρέφουν στο Θεό συντομότερα, ενώ όσοι τις τηρούν με τη νηστεία και την προσευχή, αργότερα. Η υπακοή είναι κατάλληλη για τους αρχαρίους, η νηστεία για τους μέσους που έχουν γνώση και ανδρεία. Γιατί το να τηρηθεί ανόθευτη η διά μέσου των εντολών υπακοή στο Θεό, είναι κατορθωτό από πάρα πολύ λίγους και επίπονο ακόμα και γι’ αυτούς τους ανδρείους.

Για την εγκράτεια της κοιλιάς, Φιλοκαλία

Θα κάνω λόγο για την εγκράτεια στα φαγητά, η οποία είναι αντίθετη της γαστριμαργίας, και για τον τρόπο των νηστειών και την ποσότητα των φαγητών. Και αυτά, όχι από τον εαυτό μου, αλλά καθώς παραλάβαμε από τους αγίους Πατέρες.

Εκείνοι λοιπόν, δεν έχουν παραδώσει ένα κανόνα νηστείας, ούτε ένα τρόπο της διατροφής, ούτε το ίδιο μέτρο, γιατί δεν έχουν όλοι την ίδια δύναμη, είτε λόγω ηλικίας, είτε ασθένειας, είτε καλύτερης συνήθειας του σώματος. Έχουν όμως παραδώσει σε όλους ένα σκοπό, να αποφεύγουμε την αφθονία και να αποστρεφόμαστε τον χορτασμό της κοιλιάς.